Hoàng Thanh Trang | Nữ Hoàng Cờ Vua Việt Nam

Hoàng Thanh Trang là nữ đại kiện tướng Cờ vua Việt Nam, cô sinh năm 1980 và lớn lên tại Hà Nội. Cô đang thi đấu cho Liên đoàn cờ vua Hungary và là nhà vô địch nữ tại giải cá nhân châu u 2013 ở Serbia. Từ trước đến nay, Việt Nam chỉ có duy nhất Thanh Trang là kỳ thủ nữ lọt vào top 10 nữ kỳ thủ có hệ số Elo cao nhất thế giới. Trong nhóm các nữ kỳ thủ hàng đầu của FIDE, Cô vẫn là người Việt duy nhất ở trong nhóm đó.

Truyền thống chơi cờ từ gia đình

Gia đình của Hoàng Thanh Trang có truyền thống cờ vua. Bố cô là Hoàng Minh Chương, hiện đang làm giảng viên của trường Đại học Tổng hợp Hà Nội; đồng thời ông cũng là huấn luyện viên cờ vua của Hội thể thao Đại học Việt Nam. Hiện tại ông đang là giám đốc công ty ChessCom của Hungary, đây là công ty chuyên đào tạo vận động viên cờ vua. Khi các kỳ thủ ở Việt Nam như Đào Thiên Hải hay Nguyễn Trường Sơn sang Hungary, công ty này là nơi đào tạo và tập huấn họ.
Từ khi còn bé, chính bố của Hoàng Thanh Trang đã dẫn dắt cô đi theo còn đường cờ vua. Sau đó cô bắt đầu tham gia lớp cờ vua tại Cung văn hóa thiếu niên. Năm lên 10 tuổi, gia đình Thanh Trang đã sang Hungary định cư. Đây chính là cái nôi của Cờ vua và cũng là nơi phát triển tài năng cờ vua của cô. Và chỉ sau 2 năm ở đây, Trang đã xuất sắc giành chức vô địch giải vô địch cờ vua U12 tại Hungary và đạt chuẩn kiện tướng FIDE.

Danh hiệu thi đấu đáng chú ý

Những thành tích đầu tiên từ khi còn bé

Hoàng Thanh Trang đã đạt chuẩn kiện tướng quốc tế ở nữ khi mới lên 14 tuổi. Không lâu sau đó khi chỉ mới 16 tuổi cô đã trở thành đại kiện tướng quốc tế. Khi lên 18 tuổi, cô nhanh chóng trở thành vận động viên nữ người Việt Nam đầu tiên và duy nhất cho đến nay tham dự giải vô địch cờ vua thanh niên thế giới tại Ấn Độ và giành được chức vô địch. Đến năm 1999, Hoàng Thanh Trang đã lọt vào trong top 12 nữ kỳ thủ đã được chuẩn đại kiện tướng. Lại một lần nữa sang Ấn Độ vào năm 2000, Hoàng Thanh Trang thành công giành chức vô địch giải cờ vua châu Á với số điểm 9 điểm/11 ván. Sang năm 2002, cô tham dự Olympic Cờ vua thế giới tổ chức tại Cộng hòa Slovenia và giành được ngôi vị cao nhất Bàn 1. Chính vì vậy đã giúp đội tuyển nữ Việt Nam có được vị trí cao nhất từ trước đến nay, xếp thứ 11 chung cuộc.

Bước ngoặt trong sự nghiệp

Sang đến năm 2006, Thanh Trang gặp một số vấn đề về kinh phí, cô đã chuyển sang thi đấu cho Liên đoàn cờ vua Hungary sau 10 năm liền thi đấu cờ vua cho đội tuyển quốc gia. Trong lòng người hâm mộ, cô luôn là kỳ thủ số một Việt Nam và quốc tế nên có thể nói đây là cú sốc cực lớn cho thể thao Việt Nam. Khi về với đội tuyển Hungary, Hoàng Thanh Trang luôn được coi là kỳ thủ nữ số một tại đội tuyển nữ. Năm 2006, cô đã giúp đội tuyển của mình xếp hạng vị trí thứ 4 chung cuộc và tự hào lọt vào vòng chung kết của giải vô địch cờ vua thế giới.
Đến năm 2007, Thanh Trang đã đạt ba chuẩn đại kiện tướng của cờ vua quốc tế nam và lọt vào số ít các nữ kỳ thủ xứng đáng được danh hiệu đại kiện tướng nam. Trong bảng xếp hạng của FIDE chỉ tính riêng bảng các kỳ thủ nữ, Trang đã đem về cho mình hệ số Elo 2487 vào tháng 7 năm 2008. Năm 2009, cô tham gia giải cờ vua cá nhân nữ châu u với số điểm dẫn đầu. Tuy nhiên đến khi kết thúc giải đấu, cô không thể duy trì ưu thế này và dừng ở vị trí thứ 10. Nhưng sau mùa giải đó cô đã giành được vé tham dự giải vô địch cờ vua thế giới cho nữ năm 2009.
Cũng giống như vậy, khi tham dự giải cờ vua cá nhân châu u dành cho nữ năm 2012, Hoàng Thanh Trang xếp hạng thứ 12 chung cuộc. Dù vậy vẫn đủ để giành suất tham gia cúp cờ vua nữ thế giới năm 2012. Năm 2013, lần đầu Thanh Trang vô địch châu u tại giải cờ vua cá nhân nữ châu u. Với những thành tích không thể vượt qua trong suốt cả giải đấu, trong đó có 3 ván cô ấy dành chiến thắng trước cả nhà vô địch mùa giải trước và kết thúc với 9 điểm/11 ván. Không những tại Việt Nam, cô còn là nữ kỳ thủ đầu tiên gốc châu Á giành chức vô địch tại châu u. Với danh hiệu này, Hoàng Thanh Trang xứng đáng là nữ kỳ thủ đầu tiên và duy nhất cho đến nay giành được danh hiệu giải vô địch cá nhân ở châu Á năm 2000 và châu u năm 2013.
Trong các giải đấu dành cho nhà vô địch tại châu u vào năm 2015 và 2017, Thanh Trang luôn luôn có mặt trong các kỳ thủ cao cấp quốc tế để có quyền tham dự các giải đấu vô địch thế giới những năm tiếp theo.

Liệu Hoàng Thanh Trang thi đấu cho Hungary có phải điều là thiệt thòi của Việt Nam?

Sau 10 năm thi đấu cùng đội tuyển cờ vua Việt Nam, năm 2006 Hoàng Thanh Trang đã chuyển sang thi đấu cho đội tuyển Hungary. Theo nhận xét của nhiều người thì đây có lẽ là một mất mát lớn cho đội tuyển Việt Nam vì đã để mất một nhân tài. Nhưng ý kiến của chuyên gia nhận định việc nữ kỳ thủ số một Việt Nam này nghỉ thi đấu cho Liên đoàn cờ vua Việt Nam là điều rất bình thường trong cờ vua chuyên nghiệp. Theo phương châm của FIDE, dù có mang quốc tịch nào, “tất cả vận động viên đều là một nhà”. Chính vì vậy không có việc vận động viên này thi đâu cho riêng quốc gia nào cả mà phải là vận động viên đó thuộc sự quản lý của Liên đoàn cờ vua nước nào. Tuy là trước đây, Hoàng Thanh Trang thuộc sự quản lý của Liên đoàn cờ vua Việt Nam và hiện nay chuyển sang Liên đoàn cờ vua của Hungary nhưng không thể phủ nhận việc Trang vẫn mang quốc tịch Việt Nam. Nếu cô thi đấu và giành chức vô địch thế giới thì đó chính là người Việt vô địch thế giới. Theo TTK Liên đoàn cờ vua Việt Nam Đặng Tất Thắng, khi Thanh Trang chuyển sang Hungary thi đấu, cô có nhiều điều kiện hơn để cọ xát với những kỳ thủ mạnh và xứng tầm quốc tế. Điều này sẽ giúp cô ấy vươn tới đỉnh cao của sự nghiệp trong vài năm tới. Theo ông Thắng của Liên đoàn cờ vua Việt Nam, những đóng góp cũng như thành tích của Hoàng Thanh Trang đã giúp cho đội tuyển Việt Nam khẳng định được vị thế trong các trận đấu quốc tế. Còn Liên đoàn cờ vua Việt Nam không thể yêu cầu bất kỳ vận động viên nào bắt buộc gắn bó với mình mãi mãi. Cách đây 7 năm, bên phía đội tuyển Hungary đã mời Trang về tham gia thi đấu và cô từ chối. Nhưng hiện tại với điều kiện cờ vua ở Việt Nam, Hoàng Thanh Trang rất khó để tiến xa trong sự nghiệp cờ vua của mình nếu vẫn tiếp tục thi đấu dưới quản lý của Liên đoàn cờ vua Việt Nam. Có thể sự ra đi của Hoàng Thanh Trang sẽ làm giảm thành tích của đội tuyển cờ vua Việt Nam nhưng đối với cô đây là một quyết định rất hợp lý cho sự phát triển kỹ năng cũng như thành tích của một vận động viên chuyên nghiệp.